woensdag 30 september 2009

P'e flor pèrdí, It's too late now (Louis Philippe Römer)

A Deskripshon

Título: P’e Flor Pèrdí, It’s Too Late Now
Outor Louis Philippe Römer
Original na papiamentu si, outor mes a tradusí na ingles.
Género poesia
Aña di publikashon 2004
Editorial no tin otro ku e outor mes
Edishon promé
ISBN 99904 0 561 1
Kantidat di página 59 na tur, ma 21 ta kontené papiamentu
Ilustrashon? no
Portada dilanti título etc ku un potrèt di ? un flor? Diseño di Jenilva Coffie-Alberto, imprimí na dos koló: kòrá i pretu.
Portada patras informashon skirbí tokante outor i kontenido
Kantidat di kapítulo no ta papia tokante kapítulo, e tomo akí ta konsistí di djes parti
Índise si, e ta yama Contents (p4-5)

Biografia kòrtiku di e outor:
Louis Philippe Römer a nase na Kòrsou den aña 1984. E ta studia siensianan sosial na universidat di Utrecht, Hulanda.

Bibliografia di e outor:
El a skirbi hopi kaba pero semper pa su mes. Esaki ta su promé publikashon pa otro hende por lesa.

B Profundisashon

Motibu di eskoho
Ta sali asina tiki tomo di poesia literario, ku mi ta purba kumpra kada edishon

Espektativa
Habrí, pasobra mi no konosé e outor akí ainda.

KONTENIDO
Promé frase
Un lagadishi a bai drumi
Rib’un kadushi,
Kere ku ta piedra kayente dushi
Ku e por sosegá riba dje. (p.6)

Último frase
Esei ta n’abo, lektor. (p.58)

Tema
Kòrsou por ta un flor pèrdí, pero tin mas flor pendiente.

Personahenan
E ‘mi’ ta un hóben ku ta mira rònt di dje den sosiedat kurasoleño, e ta studia hende i e ta pensa, filosofiá.
Su pi’e ohochi invisibel
Un ‘bo’, amante
Lagadishi

Desaroyo di karakter
Esaki no ta aplikabel.

FORMA
Tipo di poema
Nan tin forma liber, algun ta kuarteto.

Metro
Metro ta liber, ounke aki aya e ta apliká yambo:
I stroba Karnaval,

Nos barku di belá. (p.8)
Akí por nota kon e outor gusta hunga ku (nifikashon di) palabra. Tambe kon sivilisá, lèterá e ta. E ta hasi hopi referensia na literatura mundial.

Rima
Tin aliterashon [pone pia riba tera/bini bei paga tinu (p.26)], tin rima final [realisá/sumpiñá; sumpiña/su pia; inosente/serpiente (p.6)]. Por mira (i skucha) si kon e outor ta hunga ku diferente tipo di rima di su lenga.

Unidat entre forma i kontenido
Wèl, si, e forma ta liber, kontenido tambe ta liber.

Estilo
Di un hóben ku a lesa hopi i por hunga ku esaki. Ke men tin hopi nivel ku lesadó por deskubrí i disfrutá di dje.

Perspektiva di kontamentu
E ‘mi’.

Resúmen di kontenido
E ‘mi’ ta mira un mundu dekaí rònt di dje. Un ruman di alma ta bin busk’é ku su nave espasial i e ta haña i pèrdè un amante. E no ke para ketu na e opservashon di dekadensia, sino motivá lektor ku su fe pa trese kambio i muha, kuida e flor yamá nos mundu p’e por sigui krese i floria. E órden di e tomo ta importante, e poemanan ta konta un kuenta kronológiko di un búskeda di un hóbensitu.

Awor mi ta elaborá ’n tiki mas riba e djes partinan.
(1) Inosente
I. E lagadishi
un lagadishi inosente a bira un temeroso serpiente.
II. Kositu
no tin lugá pa inosensia den e mondi aki.
III. Warwarú
e pober hobensitu a hoga den su warwarú di pensamentu.
(2) Inosente Ainda
I. Androgynous White Orchid
ta na ingles
II. Galgamesh
ta na ingles
III. Kompañero
Mi tin un pi’e ohochi den nave espasial (invisibel pa otro)
(3) Preludio
T’Asina ta Bai Pèrdí
e ‘mi’ a bira un flor, kuid’é.
(4) Pèrdí, Tres Flor Marchitá
I. Ode to Pleasure
ta na ingles
II. Basora Pretu
e ‘mi’ ke purga mal influensia di e ‘boso’
III. Bo ta putrí
e ‘bo’ ta bestia morto, ma e Paloma Blanku no.
(5) Tres Poesia Antifonal
I. Amor t’un Para Morto
e ‘mi’ a bula bai laga e ‘bo’ ku a pari tur maldat atras
II. Lovers’ Folly
ta na ingles
III. Ianus
ta na ingles
(6) Merkado and the Fisherman Wiseacres
tur tres ta na ingles:
I. Merkado
II. Persephone’s Wish
III. Hate Machine
(7) Preludio pa Doló
Hende
hende no ta biba, nan ta djis eksistí, hende no ta stima, nan ta konta sifra
(8) Doló su Ruman Ohochi
I. Etnografia
kiebro entre e ‘mi’ i su supuesto pi’e ohochi
II. Mondi Straño
e ‘mi’ ke bai bèk su mundu, laga su ‘otro’ atras
III. Epifania di Shelu
e ‘mi’ ke uni ku su ‘otro’ den mundu di dje (di e ‘mi’)
(9) Doló Atrobe
I. Requiem: Pa E Kultura Bárbaro
No bebe pa lubidá, pa droga bida
II. No Kere Nan
e ‘mi’ ta sigui yora: pakiko bib’ asina?
III. Lagadishi so sa
No tin ku akseptá e Droga ku ta mata sintí, ta fe so tin mester
(10) Epílogo: Reflekshon
I. Kabritunan
Lamchi di Dios ta shi tur kabritu
II. Ya Ta Muchu Lat
No ta muchu lat, lesadó por skohe pa otro rumbo.

Shete di e partinan ta konsistí di tres sup-parti. E epílogo ta konsistí di dos so, komo si fuera outor no ta sera su tomo, pero ta laga e kambio den man di lesadó. E outor ta muchu yòn pa ofresé solushon, e ta marka su opservashonnan si.
Ta notabel ku tin mas poema ingles ku papiamentu, ke men ademas ku tur poema papiamentu tradusí tin poema originalmente kreá na ingles.

Aplikabilidat pa enseñansa
Pa halsa legria di lesamentu por laga alumno skohe entre tareanan manera:
• Buska informashon tokante
Gilgamesh (dikon outor ta yama poema (2)II asina?)
Persephone (kiko ta su deseo)
Epifania (dikon outor a skohe e título aki?)
• Pa sivilisá por puntra nan buska, skirbi ensayo tokante referensia di e outor, manera:
The waste land di T.S. Eliot
Le Petit Prince di Antoine de Saint Exupéry (Edward A. de Jongh a tradusí e buki akí na papiamentu)
The tempest di William Shakespeare (i Une tempête di Aimé Césaire, ku ta un reakshon karibense riba dje)
Les Fleurs du Mal di Charles Baudelaire.
• Tradusí e poemanan ingles ku no ta tradusí ainda
• Kiko ke men antifonal?
• Kiko outor ta pensa di katolisismo?
• Haña sa ta kua flor ta ilustrá riba portada
• Elaborá riba komparashonnan, relashon ku misa, religion i kristiandat.


Remarke òf pregunta
E tomo di poema akí ta publiká huntu ku Whisk di Lara Ghering, ku ta kontené poema na ingles, hulandes i unu na papiamentu so.

C Balorisashon
Un debut mashá bon, un poeta hóben prometedor.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten